W lipcu na terenie Stadionu Olimpijskiego zostało rozmieszczonych kilkanaście kamer solarygraficznych. Ich celem jest uchwycenie ruchu Słońca nad torem żużlowym. Na półrocznych solarygrafiach jasne linie są zapisem ruchu Słońca na niebie, ale także jest to zapis pogody: brak linii reprezentuje zachmurzenie. Pogoda właśnie jest czynnikiem łączącym solarygrafię i speedway. Sezon żużlowy trwa głównie w lecie. Również zjawiska atmosferyczne czasami decydują o odwołaniu zawodów. Dodatkowo pole widzenia kamer solarygraficznych w tym projekcie jest bardzo szerokie (dochodzi do około 180 stopni), co umożliwia zobrazowanie całego toru na jednym zdjęciu.
Czym jest solarygrafia?
Solarygrafia jest relatywnie młodą, ale szybko rozwijającą się techniką fotograficzną. Została wynaleziona i rozpropagowana w 2000 roku przez Diego Lopeza Calvina (Hiszpania), Sławomira Decyka (Uniwersytet Artystyczny im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu) i Pawła Kulę (Akademia Sztuki w Szczecinie) z Polski. Technika wykorzystuje zasadę działania fotografii otworkowej oraz innowacyjne podejście do światłoczułości czarno-białego papieru fotograficznego, który używa się bez wywołania. Papier światłoczuły umieszczony wewnątrz kamery otworkowej wykonanej z przedmiotów codziennego użytku (puszka po napoju, aluminiowe pudełko, itp.) z bardzo małą aperturą (rzędu 0.1 - 0.3 mm) ulega samoczynnej zmianie barw pod wpływem padającego światła. Po zaplanowanym czasie naświetlania papier skanuje się i po odwróceniu kolorów w programie graficznym otrzymuje się oraz pozytywowy.
Kombinacja małej apertury i małej światłoczułości papieru fotograficznego nie traktowanego odczynnikami chemicznymi pozwala osiągnąć ekstremalnie długie czasy naświetlania wahające się od jednego tygodnia do jednego roku. Na obrazie solarygraficznym zapisują się jedynie obiekty niezmieniające położenia względem kamery (architektura, drzewa). Osoby ludzkie, zwierzęta, środki transportu ulegają rozmazaniu. Pozostają rzeczy trwałe i stabilne. Jedynym obiektem pozostającym w ciągłym ruchu względem kamery jest Słońce na niebie. Jako obiekt emitujący silne światło zapisuje się w postaci jasnych linii przerywanych okresami zachmurzenia. Na solarygrafii wykonanej pomiędzy przesileniami (21 grudnia, 21 czerwca) zapisują się wszystkie możliwe trajektorie Słońca na niebie. Dolna linia reprezentuje przesilenie zimowe a górna przesilenie letnie.
Pierwszy taki projekt na stadionie
Autorem projektu jest Maciej Łukasz Zapiór - Absolwent studiów magisterskich i doktoranckich na kierunku astronomia na Uniwersytecie Wrocławskim. W latach 2013-2015 odbył staż podoktorski na Uniwersytecie Wysp Balearskich w Palma de Mallorca w Hiszpanii. Od 2016 roku pracownik naukowy Instytutu Astronomicznego Czeskiej Akademii Nauk w Ondřejovie. Kierownik teleskopu słonecznego. Prowadzi spektroskopowe obserwacje Słońca. Od 2005 zajmuje się techniką solarygrafii. Jego prace były wystawiane na kilkudziesięciu wystawach indywidualnych i zbiorowych w Polsce i zagranicą, m.in. Revela-T, Villasar de Dalt, Hiszpania (2015), Ogólnopolski Festiwal Fotografii Otworkowej (2015, 2019), Galeria Sztuki Współczesnej, Brzeg (2017), Galeria Nonstrop, Jihlava, Czechy (2019), Experimental Photofestival, Barcelona (2020). Zaproszony artysta Experimental Photofestival, Barcelona (2021). Organizator międzynarodowych spotkań solarygraficznych "Solarigraphy: Between Science, Art, and Education", Ondřejov, Czechy (2021, 2023). Kurator wystawy internetowej poświęconej relacjom nauki i sztuki, Hybrid Science Experimentation (2021). Organizator i przewodniczący jury Międzynarodowego Konkursu Solarygrafii (2022). Juror 8. Festiwalu Fotografii Otworkowej w Brzegu (2023). Autor 7 artykułów popularnonaukowych z zakresu solarygrafii oraz związków nauki i sztuki. Popularyzator solarygrafii (40 warsztatów i wykładów). Kibic żużla. Prowadzi stronę internetową www.analemma.pl, gdzie można znaleźć więcej jego prac.